Mae’r grŵp jazz arbrofol sy’n cael eu harwain gan y trwmpedwr Tomos Williams, Cwmwl Tystion, ar fin dechrau ar daith 7 lleoliad sy’n mynd â hwy i bob cwr o Gymru ac i Lundain.
Prosiect y trwmpedwr amlwg Tomos Williams ydy Cwmwl Tystion, a dyma’r ail fersiwn o’r grŵp iddo greu.
Y tro yma bydd y cerddorion byd-enwog Soweto Kinch (sacsoffon) ac Orphy Robinson (feibroffon) yn ymuno â Tomos, yn ogystal â’r gantores Gymreig amlwg Eady Crawford (Eädyth) a’r cerddorion Aidan Thorne a Mark O’Connor, ochr yn ochr ag effeithiau gweledol byw gan Simon Proffitt.
Gyda’i gilydd maent yn creu perfformiad byw rhyngweithiol yn dwyn y teitl Cwmwl Tystion II / Riot!, fydd yn teithio rhwng 24 Tachwedd a 2 Rhagfyr.
Bydd y band yn perfformio cyfres a gyfansoddwyd o’r newydd gan Tomos sy’n cynnwys elfennau o jazz, hip-hop, yr avant-garde a cherddoriaeth werin Gymreig. Mae’r enw ‘Cwmwl Tystion’ yn deillio o gerdd y bardd Waldo Williams, tra bod y themâu ar gyfer pob symudiad yn tynnu ar wahanol derfysgoedd yn hanes Cymru.
Wedi’i hysbrydoli’n gryf gan waith Wadada Leo Smith, John Zorn a Don Cherry, bydd y gerddoriaeth hefyd yn ystyried themâu hil ac hunaniaeth.
Dod a cherddorion jazz o safon i deithio Cymru
Bydd y perfformiadau yn cychwyn yn Theatr y Werin, Aberystwyth ar Ddydd Mercher 24 Tachwedd cyn mynd ar daith ledled Cymru, gydag un gyngerdd yn Cafe OTO, Llundain.
“Mae’n bleser cael gwahodd cerddorion o safon Soweto Kinch ac Orphy Robinson i ddod i berfformio yng Nghymru a dwi’n edrych ymlaen i’w clywed yn chwarae cyn gymaint ag ydw i i rannu’r llwyfan gyda nhw” meddai Tomos.
“Ma Soweto yn gerddor unigryw sy’n gallu byrfyfyrio ar y sax a rapio, tra bod Orphy yn un o gonglfeini y sîn jazz Prydeinig ers degawdau.”
“Mae mor bwysig dod a cherddorion jazz o’r safon yma i deithio Cymru – dwi’n cofio cael fy ysbrydoli siwd gymaint wrth weld nifer o gewri y byd jazz yng Ngwyl Jazz Aberhonddu yn fy arddegau.
“Dwi wedi cael y cyfle i gyflwyno jazz i wrandawyr Radio Cymru yn ddiweddar ac nawr mae’n fraint i ddod a cherddorion o’r safon yma i berfformio yng nghymunedau Cymru ac i gyflwyno jazz, a cherddoriaeth heriol, gwreiddiol o Gymru i gynulleidfaoedd newydd”.
Eady yn y band
Yn ogystal â’r cerddorion jazz sy’n adnabyddus yn rhyngwladol, mae Tomos hefyd wedi troi at ddoniau cantores sy’n gyfarwydd iawn i gynulleidfa Y Selar.
“Dwi hefyd wedi bod yn edmygu Eadyth Crawford o bell ers sbel, ac mae’n bwysig i fi bod y to ifanc yn cael eu cynrychioli yn y prosiect yma” meddai Tomos.
“Bydd celf weledol fyw Simon Proffitt hefyd yn ategu pob perfformiad fel ar y daith diwetha’ ac yn gwneud Cwmwl Tystion II/ Riot! yn brofiad cwbl unigryw.
“Y bwriad gyda’r daith yma yw i greu cerddoriaeth heriol, gwreiddiol gwbl Gymreig, a byddaf yn defnyddio gwahanol derfysgoedd fel teitlau’r symudiadau. O derfysg Merthyr yn 1831 i derfysg hiliol Caerdydd yn 1919, mae angen i Gymru a’r Cymry fod yn fwy ymwybodol o’n hanes ac hefyd i wynebu rhai gwirioneddau.
“Bydd y symudiad ola’ yn atgof ar gyfer Mahmood Mattan – y gŵr ola’ i’w ddienyddio yng Nghymru. Gŵr o Somalia a gafodd ei brofi yn ddi-euog wedi ei farwolaeth”.
I gyd-fynd â’r sioe, bydd sesiwn holi ac ateb gyda’r band ar ôl y perfformiadau yn Aberystwyth a Theatr Soar, Merthyr er mwyn trafod ychydig mwy ar rai o’r pynciau a’r themau sy’n cael ei crybwyll gan y gerddoriaeth.
Leinyp llawn band Cwmwl Tystion II
Soweto Kinch – sacsoffôn, rap
Eady Crawford – llais, effeithiau electroneg
Tomos Williams – trwmped
Orphy Robinson – feibraffon, effeithiau electroneg
Aidan Thorne – bas
Mark O’Connor – drymiau
Simon Proffitt – celfyddyd weledol fyw
Rhestr dyddiadau’r daith:
24/11/21 – Canolfan y Celfyddydau, Aberystwyth – Sesiwn Holi ac Ateb ar ôl y perfformiad
25/11/21 – Neuad Dora Stoutzker, RWCMD, Caerdydd
26/11/21 – Theatr Soar, Merthyr Tudful – Sesiwn Holi ac Ateb ar ôl y perfformiad
27/11/21 – Cafe OTO, Llundain
30/11/21 – Pontio, Bangor
1/12/21 – Lost ARC, Rhaeadr Gwy
2/12/21 – Canolfan Celfyddydau Taliesin, Abertawe